Boris Jovanović Kastel | More u naručju

Kulturni centar Novog Sada u svojoj prestižnoj pesničkoj ediciji Anagram, posvećenoj domaćim, regionalnim i evropskim autorima, objavio je knjigu More u naručju crnogorskog i mediteranskog pesnika Borisa Jovanovića Kastela (1971). Urednik izdanja je književnik Alen Bešić a pogovor je napisala Dragica Užareva. U njemu, između ostalog, beleži: „Mediteran je bio inspiracija mnogim autorima, među kojima su i oni ponikli daleko od sredozemnog tla. Istorijska istraživanja Fernana Brodela, Darelovi putopisi, zapažanja Žorža Dibija, Kamijevi romani, stihovi Bodlera, Malarmea, Valerija, Sent-Džon Persa, Kavafija i Seferisa samo su deo mediteranskog putovanja, na kom smo mogli sresti i Jovana Dučića, ali i Jovana Hristića, Ivana V. Lalića i Borislava Radovića. Na isti način, ako ne i intenzivnije, Mediteran je tema i nadahnuće pesnika i esejiste Borisa Jovanovića Kastela još od ranih njegovih stihova i prvih objavljenih knjiga. (…).

More u naručju je knjiga koja se u odnosu na prethodne zbirke izdvaja u nekoliko segmenata. Nijedna do sada nije bila u tolikoj meri kompaktna i homogena, tako brižljivo satkana, kao skulptura koja nije klesana, koju su morska voda svojim talasima i strujama, zajedno sa sredozemnim bićem samog pesnika strpljivo vajali i oblikovali, tako da izgleda da je izlivena iz jednog komada, a da pritom taj efekat nije postignut nekim komplikovanim versifikacijskim zavrzlamama, jer sve pesme su, kako smo na to već navikli kod Kastela, pisane slobodnim stihom. (…).

To nije samo potraga za pesničkim identitetom, već i za Mediteranom onakvim kakav je nekada bio, i kakav iznova treba da bude stvoren. Ne napuštajući svoj suptilni erotizam, razvejan u dekolteima dubokog gaza i haljinama sinestezijski šivenim od narandžinih kora, Kastel se bavi prvenstveno egzistencijalno-poetičkim pitanjima. Koliko je potrebno hrabrosti za odlazak? Koliko snage da se odbaci povratak? Šta čeka onoga ko se vraća? Šta čeka onoga ko ostane dosledan sebi odnosno moru? Da li se smestiti u antologije i pretvoriti u vodu iz koje se stiglo ili ostati veran moru i iz njegove soli biti ponovo rođen? Uprkos dramatici pitanja na koja pesnik pokušava da ponudi odgovore, bure na pomolu nema, čitalac ne oseća uznemirenost, već omamljujuće pijanstvo, kao kad se od nestašnog mora blago zatalasa u glavi. Brodeći Kastelovim stihovima on može stići do beskraja, mada nije isključeno da na toj plovidbi susretne i samog sebe“.

Kritika ovog autora smatra najznačajnijim crnogorskim pesnikom mediteranske orijentacije i uglednim imenom mediteranskog pesništva i književnosti bivše Jugoslavije. Objavio je preko dvadeset knjiga poezije i eseja.

O njegovoj poeziji objavljena je knjiga izabranih eseja domaćih i stranih pisaca Mediteranski gospar (2009).Kastelovu knjigu poezije na slovenačkom jeziku Ručak na hridini (Kosilo na čeri, 2014.) objavila je slovenačka izdavačka kuća Hiša poezije u antologijskoj ediciji evropskih pesnika Poetikonove lire kao dio programa Evropske komisije.Knjiga poezije Pozivno pismo suncu (2016), objavljena u prestižnoj bibloteci savremene crnogorske poezije Savremenik Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva iz Podgorice, ovenčana je prestižnom nagradom Književno pero Hrvatskog književnog društva za knjigu godine van idanja HKDa.

Poezija mu je prevođena na italijanski, engleski, češki, mađarski, albanski, poljski, makedonski, slovački i slovenački jezik.

Zastupljen je u antologijama crnogorske, ex-Yu, slovenske i evropske poezije.